BÙNG PHÁT BỆNH CÚM VŨ HÁN GIỐNG SARS
người Việt cần cảnh giác
====================

BS. Trần Văn Phúc

Một đợt bùng phát dịch bệnh bí ẩn, bắt đầu ở thành phố Vũ Hán thuộc tỉnh Hồ Bắc của Trung Quốc, gây tình trạng viêm đường hô hấp nghiêm trọng, dự đoán mầm bệnh thuộc họ vi rút cúm.

Bệnh tạm thời được gọi với cái tên: cúm Vũ Hán!

Đến nay, chủng vi rút gây bệnh vẫn còn đang bí ẩn, các nhà khoa học Trung Quốc đang cố gắng xác định, nhà chức trách đã tiến hành cách li bệnh nhân và đưa ra những cảnh báo bước đầu.
…

BỆNH XUẤT HIỆN THẾ NÀO?
————————————-

Theo công bố của Ủy ban Y tế và Sức khỏe Vũ Hán, trường hợp đầu tiên được phát hiện vào ngày 12 tháng 12 năm 2019, bệnh nhân là tiểu thương buôn bán ở một chợ hải sản, thịt động vật như ếch, rắn, nhím, thịt gia cầm, chim và thỏ.

Những bệnh nhân tiếp theo cũng đến từ chợ này.

Biểu hiện của bệnh giống với các triệu chứng cảm cúm thông thường. Với những trường hợp nặng, có tình trạng viêm phổi, chụp Xquang phổi xuất hiện tổn thương viêm dạng vi rút lan tỏa hai phế trường.

Ngày 31 tháng 12 năm 2019: Ủy ban Y tế và Sức khỏe Vũ Hán có báo cáo đầu tiên về dịch bệnh, theo đó có 27 bệnh nhân bị cúm Vũ Hán, trong đó có 7 ca viêm phổi nặng.

Ngày 3 tháng 1 năm 2020: Số bệnh nhân tăng lên 44, trong đó có 11 bệnh nhân viêm phổi nặng.

Ngày 5 tháng 1 năm 2020: Tại thời điểm 8 giờ 00 phút, thành phó Vũ Hán có tổng số 59 bệnh nhân mắc, trong đó có 7 bệnh nhân nặng (2 bệnh nhân viêm phổi nặng trước đó đã ổn định), nhưng không trường hợp nào tử vong.

Một số trường hợp đi từ thành phố Vũ Hán đến các nơi khác rồi bị cúm cũng được xếp vào diện nghi ngờ. Trong số đó, bệnh nhân thuộc Đặc khu hành chính Hồng Kông là nhiều nhất, ghi nhận 16 ca theo thông tin từ Bộ Y tế Hồng Kông tại thời điểm 12 giờ trưa ngày mùng 5 tháng 1. Nhưng kết quả xét nghiệm sau đó có 7 trường hợp cúm A, 1 trường hợp cúm khác, 1 trường hợp nhiễm Coronavirus 229E, còn lại 6 trường hợp xác định nhiễm vi rút không rõ ràng.

Vào ngày 4 tháng 1 năm 2020, một bé gái 3 tuổi ở Singapore bị nghi nhiễm vi rút vì trước đó cả gia đình cùng đi du lịch đến Vũ Hán. May mắn thay, các xét nghiệm sau đó bệnh nhân không bị cúm Vũ Hán, nguyên nhân bé bị viêm phổi là do vi rút hợp bào hô hấp (RSV).
…

PHẢN ỨNG CỦA CHÍNH QUYỀN VŨ HÁN
——————————————————

Tất cả các bệnh nhân đang được điều trị ở các cơ sở y tế của thành phố Vũ Hán, thuộc khu vực cách li riêng biệt, tình trạng bệnh nhân vẫn ổn định, hiện tại chưa có ca nào tử vong.

Ngày 1 tháng 1 năm 2020: Chợ gia cầm được đóng cửa, cơ quan phòng dịch tiến hành phun thuốc vệ sinh môi trường, thực hiện các biện pháp kiểm soát động vật sống và chết.

Có tất cả 163 người tiếp xúc gần có nguy cơ mắc bệnh, đã được cách li, theo dõi y tế sát.

Ban đầu bệnh được nghi ngờ SARS từ năm 2003 quay trở lại. Sau đó, tối mùng 5 tháng 1 năm 2020, Ủy ban Y tế và Sức khỏe Vũ Hán đã đưa ra tuyên bố loại trừ các nguyên nhân:

– Không phải SARS.
– Không phải MERS CoV.
– Không phải Adenovirus.
– Không phải H5N1.

Ủy ban Y tế và Sức khỏe Vũ Hán cũng khẳng định không có bằng chứng rõ ràng bệnh cúm Vũ Hán lây truyền từ người sang người, không có nhân viên y tế nào mắc bệnh.

Nhưng cúm Vũ Hán do vi rút nào gây bệnh thì vẫn đang còn là điều bí ẩn!
…

KHÔNG PHẢI SARS THÌ ĐÓ LÀ VI RÚT GÌ?
—————————————————–

Vào tối 30 tháng 12 năm 2019, những thông tin ban đầu về bệnh cúm Vũ Hán đã dấy lên lo ngại SARS coronavirus gây đại dịch năm 2003 đã quay trở lại, vì biểu hiện bệnh có những điểm giống nhau. Cộng đồng thế giới đã trải qua một đêm rất căng thẳng và tiếp tục kéo dài những ngày sau đó.

Nhưng nguyên nhân do SARS đã được loại trừ.

Các vi sinh vật gây bệnh gây bệnh truyền nhiễm gồm có vi khuẩn, vi rút, nấm, ký sinh trùng và các loại tương tự. Vi khuẩn là các hạt có kích thước micro có thể nhìn thấy dưới kính hiển vi thông thường. Nấm và kí sinh trùng soi dưới kính hiển vi thông thường không khó để phát hiện ra.

Riêng vi rút có kích thước nano nên phải sử dụng kính hiển vi điện tử mới quan sát thấy.

Vi rút là một đại phân tử sinh học được tạo bởi liệu di truyền và protein. Về nguyên tắc, phát hiện vi rút là phát hiện ở cấp độ phân tử, sau đó nhận diện vi rút bằng cách quan sát hình thái dưới kính hiển vi.

Có nhiều phương pháp để phát hiện phân tử các vi sinh vật gây bệnh, nhưng mỗi phương pháp đều có nhược điểm riêng. Phương pháp miễn dịch rất đơn giản, nhưng do nhiều mầm bệnh, số lượng kháng nguyên và kháng thể đã được phát triển không thể phát hiện được hết các loại vi rút. Công nghệ gen tiến bộ hơn, nhưng chỉ sàng lọc có chủ ý các bộ gen của những mầm bệnh đã biết, không thể phát hiện mầm bệnh mới chưa biết.

Việc thu nhận các vi sinh vật gây bệnh cũng là một khó khăn lớn: nuôi cấy mầm bệnh trong ống nghiệm thường mất nhiều thời gian, các bước vận hành rất cồng kềnh và hầu hết các mầm bệnh đều không thể nuôi cấy được.

Ủy ban Y tế và Sức khỏe Vũ Hán khẳng định đang nỗ lực tìm kiếm vi rút.

Sẽ phải chờ đợi thời gian dài, vi rút có thể được xác định, nhưng cũng có thể không, bởi không phải vi rút nào cũng dễ dàng phát hiện được. Thực tế vẫn có những đợt dịch bệnh ở quy mô nhỏ gây viêm phổi không rõ căn nguyên.
…

PHẢN ỨNG CỦA CÁC QUỐC GIA LÁNG GIỀNG
————————————————————

Chính quyền Đặc khu hành chính Hồng Kông và đã tăng cường giám sát những người từ Vũ Hán trở về. Hồng Kông cũng đã kích hoạt phản ứng nghiêm trọng ở cấp độ 2 trong hệ thống 3 cấp độ về tình trạng khẩn cấp với dịch bệnh lây truyền.

Bộ Y tế Singapore bắt đầu từ ngày 2 tháng 1 năm 2020 đã thực hiện kiểm tra nhiệt độ cho hành khách các chuyến bay đến từ Vũ Hán. Trung tâm kiểm soát dịch bệnh của Đài Loan đã yêu cầu các bác sĩ và các quan chức kiểm dịch ngay tại sân bay thông báo cho văn phòng của những bệnh nhân đã đến Vũ Hán nếu có biểu hiện bất kỳ triệu chứng nào.

Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cho biết cơ quan này đang theo dõi tình hình và liên hệ chặt chẽ với chính quyền quốc gia tại Trung Quốc.

Trung tâm kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC) đã đưa ra một lời khuyên du lịch cấp một, cảnh báo cấp thấp nhất, khuyên du khách đến Vũ Hán cần tránh động vật sống hoặc chết, chợ động vật và tránh tiếp xúc với người bệnh.
…

NGƯỜI VIỆT CÓ CẦN PHẢI CẢNH GIÁC?
—————————————————-

Cho đến thời điểm hiện tại, chưa có người Việt nào được báo cáo nhiễm cúm Vũ Hán, nhưng không vì thế mà chúng ta chủ quan.

Bộ Y tế phối hợp với WHO và Trung tâm kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC) đánh giá nguy cơ dịch bệnh có thể vào Việt Nam ở mức trung bình. Có 4 đường bay Việt Nam – Vũ Hán, trong đó có 1 đường bay transit đến Hà Nội và 3 đường bay thẳng liên quan đến các thành phố gồm: Hồ Chí Minh (4 chuyến xuất nhập/tuần), Đà Nẵng (6-8 chuyến xuất nhập/tuần), Khánh Hòa (3-5 chuyến xuất nhập/tuần), với lượng hành khách khoảng 2600 khách/tuần.

Chính vì thế, Bộ Y tế đã thiết lập hệ thống giám sát dịch bệnh tại các cửa khẩu, các cơ sở y tế, tại cộng đồng. Tất cả các hành khách nhập cảnh Việt Nam nếu đến từ Vũ Hán đều được giám sát chặt chẽ bằng máy đo thân nhiệt từ xa và quan sát sức khỏe. Những biện pháp giám sát tại cộng đồng cũng được triển khai theo đúng quy trình giám sát dịch bệnh đã được diễn tập nhiều lần.
…

NGƯỜI DÂN CẦN LÀM GÌ ĐỂ PHÒNG CÚM
——————————————————–

Hai mùa Đông và Xuân là mùa của dịch cúm. Người dân biết và thực hiện một số biện pháp rất đơn giản để tránh bị lây nhiễm cúm.

1. Tránh tiếp xúc gần: Tránh tiếp xúc gần với người bị bệnh. Bản thân người bệnh cũng giữ khoảng cách với người khác để tránh lây cho họ. Khi mắc bệnh, hãy ở nhà thay vì đi làm hay đi học, đó là cách tốt để giảm lây truyền.

2. Che mũi và miệng: Đeo khẩu trang khi cần thiết, đặc biệt khi phải tiếp xúc với người bệnh hoặc chính người bệnh thực hiện đeo khẩu trang. Ho và hắt hơi sử dụng khăn giấy dùng 1 lần rồi rửa tay, hoặc ít nhất là dùng mặt trong khủy tay áo che mũi và miệng.

3. Rửa tay thường xuyên: Hãy thực hiện rửa tay bằng xà phòng, đặc biệt khi ho và hắt hơi, rửa tay trước khi ăn. Sử dụng chất sát trùng tay là rất tốt để ngăn ngừa cúm.

4. Tránh chạm tay vào mắt mũi miệng: Vi rút cúm thường ở dịch tiết của mắt, mũi, miệng; nếu sờ tay vào sẽ dễ truyền bệnh cho người khác, ví dụ mở nắm đấm cửa.

5. Thực hành thói quen sống lành mạnh: Vệ sinh nhà cửa, nơi làm việc trường học, lớp học đảm bảo thoáng mát, sạch sẽ. Ngủ đủ, tăng cường vận động thể chất, thể dục thể thao, kiểm soát căng thẳng, ăn nhiều hoa quả, uống nhiều nước, bổ sung đủ vitamin.

6. Ăn tỏi có mùi khó chịu nhưng rất tốt để phòng ngừa vi rút cúm.

7. Tiêm vắc xin phòng vi rút cúm theo mùa là biện pháp rất hiệu quả.