I. MÔ TẢ

Rung giật bó cơ là tình trạng co các nhóm cơ nhỏ không tự chủ, không nhịp điệu, gây ra do các đơn vị vận động tự phát xung. Chúng xuất hiện trên bề mặt các cơ với tần số nhanh, nhỏ, liên tục, bất thường về tời gian và vị trí.

II. NGUYÊN NHÂN

Hay gặp
• Rung giật bó cơ lành tính
• Bệnh nơ ron vận động (VD xơ cứng cột bên teo cơ)
• Bệnh rễ thần kinh
Ít gặp
• Chất giãn cơ khử cực (VD succinylcholine)
• Độc chất loại cholinergic (VD organophosphate)
• Nhện mạng phễu cắn
• Nhiễm độc giáp
• Bại liệt
• Teo cơ tủy

III. CƠ CHẾ

Rung giật bó cơ do các đơn vị vận động tự động phát xung.57,76 Cơ chế bao gồm:
1 Rung giật bó cơ lành tính
2 Rối loạn nơ ron vận động dưới
3 Độc chất và thuốc.

Rung giật bó cơ lành tính

Rung giật bó cơ xảy ra trong khi các đánh giá khác về thần kinh đều bình thường thì được xác định là rung giật bó cơ lành tính. Rung giật bó cơ lành tính tăng lên khi cơ thể mệt mỏi về thể chất hoặc tinh thần, sử dụng caffein, hút thuốc lá hoặc chất kích thích giao cảm.

Rối loạn nơron vận động dưới

Sự cắt và phục hồi thần kinh của các sợi cơ gián tiếp gây ra bệnh của nơ ron vận động dưới dẫn đến sự kích thích tự phát của các đơn vị vận động riêng lẻ.31 Bệnh học rung giật bó cơ phổ biến nhất là các rối loạn của tế bào sừng trước (VD bệnh nơ ron vận động, viêm tủy xám), bệnh rễ thần kinh, và, ít gặp hơn là bệnh đơn dây thần kinh do chèn ép và bệnh lý thần kinh ngoại biên. Vị trí xuất hiện rung giật bó cơ (VD rễ thần kinh, thần kinh ngoại biên, tay, lưỡi) và sự có mặt các triệu chứng thần kinh vận động ngoại vi (VD teo cơ, giảm trương lực cơ, yếu cơ, giảm phản xạ) có vai trò quan trọng khi xem xét các nguyên nhân có thể xảy ra. Rung giật cơ lưỡi có liên quan tới bệnh lý thần kinh vận động.

Độc chất và thuốc

ĐỘC CHẤT LOẠI CHOLINERGIC

Độc chất loại Cholinergic (VD ngộ độc organophosphate) gây ra rung giật cơ do giái phóng acetylcholine ở khớp thần kinh cơ. Các triệu chứng đi kèm khi ngộ độc cholinergic là tiêu chảy, đi tiểu, co đồng tử, chậm nhịp tim, đa tiết phế quản, chảy nước mắt, tăng tiết nước bọt và mồ hôi.

NHỆN MẠNG PHỄU

Nhện mạng phễu tiết ra một chất độc làm ức chế sự khử kênh natri, dẫn tới giải phóng chất dẫn truyền thần kinh và kéo dài sự khử cực của nơ ron vận động alpha, gây kích thích tự phát các nhóm cơ vân.

IV. GIÁ TRỊ

Rung giật bó cơ xảy ra khi các đánh giá khác về thần kinh đều bình thường nhiều khả năng là rung giật cơ lành tính. Rung giật bó cơ xảy ra bên cạnh các triệu chứng nơ ron vận động dưới (VD giảm trương lực cơ, yếu cơ, giảm phản xạ) là bằng chứng của rối loạn chức năng thần
kinh ngoại biên cho tới khi tìm ra nguyên nhân khác. Rung giật cơ lưỡi xảy ra ở khoảng một phần ba số bệnh nhân xơ cứng cột bên teo cơ).

 

Nguồn: Mechanisms of Clinical Signs. 1st Edition. Mark Dennis William Bowen Lucy Cho.

Tham khảo bản dịch của nhóm “Chia sẻ ca lâm sàng”

Xem tất cả Cơ chế tiệu chứng tại:

https://ykhoa.org/category/khoa-hoc/co-che-trieu-chung/